Việt Nam lần đầu ban hành khung pháp lý cho tài sản số và trí tuệ nhân tạo

25/06/2025

Ngày 14/6/2025, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, đánh dấu cột mốc quan trọng trong quá trình hoàn thiện thể chế pháp lý cho nền kinh tế số. Luật sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, áp dụng cho tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia lĩnh vực công nghiệp công nghệ số tại Việt Nam (ngoại trừ các hoạt động thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh hoặc bí mật nhà nước).

Cụ thể, Luật quy định một số điểm nổi bật như sau: 09e7f068 4c5c 475e 9b97 ac3cc0eb5ce8 421

1. Đối với trí tuệ nhân tạo (AI)

Trước xu hướng phát triển nhanh của AI và nhu cầu xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, Luật đã thiết lập khung chính sách hỗ trợ, theo đó doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực AI sẽ được hưởng các chính sách như::

  • Ưu đãi thuế;
  • Cấp vốn nghiên cứu; và
  • Khuyến khích hợp tác công nghệ.

Đồng thời, Luật cũng quy định một số yêu cầu quản lý  nhằm bảo vệ người dùng và xã hội, như:

  • Các hệ thống AI có khả năng tương tác với con người cần thông báo rõ ràng rằng người dùng đang giao tiếp với một hệ thống AI, trừ khi điều đó là hiển nhiên.
  • Các nội dung do AI tạo ra cần được đánh dấu hoặc nhận diện rõ ràng, giúp phân biệt với sản phẩm do con người thực hiện.
  • Các hệ thống AI thuộc loại rủi ro cao, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng trọng yếu hoặc quốc phòng – an ninh, sẽ phải xin cấp phép trước khi triển khai.

2. Đối với tài sản số

Song song với AI, Luật cũng đặt nền móng pháp lý đầu tiên cho việc công nhận tài sản số như một loại tài sản hợp pháp tại Việt Nam.

Theo quy định mới, tài sản số được bảo vệ như các loại tài sản thông thường và được chia thành 2 nhóm dựa trên đặc điểm kỹ thuật:

  • Tài sản ảo: Là đại diện số có thể giao dịch, sử dụng trên môi trường điện tử, không dựa trên công nghệ mã hóa;
  • Tài sản mã hóa: Là tài sản được mã hóa bằng công nghệ blockchain hoặc tương đương, bao gồm cả tiền mã hóa.

Luật loại trừ một số tài sản như chứng khoán, tiền pháp định ở dạng số và các tài sản tài chính khác khỏi phạm vi điều chỉnh về tài sản số, tuy nhiên có mở rộng khả năng bổ sung trong tương lai thông qua khái niệm “tài sản khác”.

Về mặt quản lý, Luật đưa ra các nguyên tắc sau:

  • Tài sản số được bảo vệ như tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự.
  • Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ liên quan đến tài sản số phải đáp ứng điều kiện kinh doanh cụ thể sẽ được Chính phủ hướng dẫn chi tiết.
  • Đồng thời, các chủ thể hoạt động trong lĩnh vực này có trách nhiệm tuân thủ quy định phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố (AML/CFT), phù hợp với chuẩn mực quốc tế (FATF).
  • Đặc biệt, doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực tài sản số sẽ được hưởng ưu đãi về thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển và thu hút đầu tư.

Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết để triển khai Luật, làm rõ thêm các điều kiện, thủ tục và cơ chế liên quan. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao và chủ động chuẩn bị các phương án tuân thủ phù hợp để sẵn sàng nắm bắt cơ hội từ hành lang pháp lý mới này.